پریدن، مجموعه شعری است از مهتاب همپایی / پناهجویان خودشان را / به آغوش مهاجمانشان میرسانند / حیوانات به شهرها میگریزند / بیآنکه بدانند / این آتش / از کدام چشمه آب میخورد
اما الگوی رفتار عقلانی، بهرغم موفقیتش، هدف طرد و تحقیر بسیاری در علوم اجتماعی بوده است. درونِ رشتۀ اقتصاد، زمینۀ جدیدی در پژوهش، یعنی اقتصاد رفتاری، عمدتاً با انتقاد از مدل انسان اقتصادی رشد کرده است. اقتصاد رفتاری، درک اقتصاد از رفتار انسانی را با آوردن ایدههای جدید از روانشناسی به این رشته غنی کرده است. هرچند پیش از پرداختن به بینشهای اقتصاد رفتاری، نباید رویکرد اقتصادی استاندارد را کنار بگذاریم و باید نقاط قوتش را درک کنیم.
در عصری که زندگی روزمره ما بیش از هر زمان دیگری در تاریخ، با فناوریهای دیجیتال گره خورده است، کتاب «بسیار هوشمند» اثر جیتان سادوفسکی، نهتنها تحلیلی علمی، بلکه یک زنگ هشدار است. ما در جهانی زندگی میکنیم که در آن هر حرکت دیجیتالی ما (از خرید آنلاین گرفته تا جستجوهای ساده و حتی قدمزدنهایمان در شهرهای واقعی یا مجازی هوشمند)، به دادهای ارزشمند تبدیل میشود که شرکتهای فناوری با اشتیاق آن را جمعآوری و تحلیل میکنند.
داستان توسعه در یک نظم دسترسی محدودراه دشوار توسعهبنگلادش، از استقلال تا انقلابامیررضا انگجیرشد شگفتانگیز صادرات صنایع پوشاک، نه به توانایی بنگلادشیها در تولید پوشاک خوب، بلکه بیشتر به توانایی آنها در پیشبرد انعطافپذیری در میان چالشهای عظیم، گواهی میدهد. مزیت نسبی واقعی بنگلادش در اینجاست.
آنتونی داونز (Anthony Downs) یکی از تأثیرگذارترین نظریهپردازان در حوزههای علوم سیاسی، اقتصاد و برنامهریزی شهری است. او با ارائه نظریههایی مانند نظریه تحلیل فضایی رأیدهی، تحلیل رفتار رأیدهندگان و تحلیل ماهیتیِ بوروکراسی، تأثیر عمیقی بر این حوزهها گذاشته است. بااینحال، شهرت او به اندازه اساتید و همدورهایهایش مانند جیمز بیوکنن (James Buchanan) و گوردون تالک (Gordon Tullock) نیست. در این مقاله، به بررسی اهمیت آثار داونز، تحلیل رفتار رایدهندگان، درونبوروکراسی و دلایل کمتر شناختهشدن او میپردازیم.
برای دههها تصور عامه این بوده که استانداردهای زندگی، پیوسته طی تاریخ بشر افزایش یافته است. چنین چیزی عملاً یعنی تحریف واقعیت. اگرچه تکامل فناوری درواقع فرایندی نسبتاً تدریجی بوده و صرفا سرعت آن دستخوش تغییر شده، اما همیشه به بهبود متناظر در شرایط زندگی منجر نشده است. افزایش چشمگیر سطح کیفیت زندگی طی دو قرن گذشته، درواقع محصول دگرگونی ناگهانی بوده است و تا پیش از آن، سطح زندگی بیشتر مردم جهان کاملاٌ مشابه زندگی اجدادشان بود. شرایط زندگی کشاورز انگلیسی در آغاز قرن شانزدهم شبیه شرایط زندگی رعیت چینی قرن یازدهم، دهقان مایایی قرن پنج میلادی و گلهدار یونانی قرن چهارم پیش از میلاد بود. اما با آغاز قرن نوزدهم، دنیا چنان دگرگون شد که چنین مقایسهای دیگر کاملاً بیمعناست. میتوان گفت بشر در بیشتر تاریخ خود در تله رکود گرفتار بوده است. این کتاب با ترجمه محمدرضا فرهادیپور در دسترس خوانندگان ایرانی است.
بهنظر میرسد هر چند سال یک بار، کتاب جدید پرفروشی در زمینه تاریخ کلان منتشر میشود. این کتابها اغلب عناوین پرطمطراقی دارند. چه کسی کتاب «اسلحهها، میکروبها و فولاد: تاریخ مختصر همگان در ۱۳۰۰۰ سال گذشته» یا «انسان خردمند: تاریخ مختصر انسان» را به یاد ندارد؟ اما این کتابها به سرعت قدیمی میشوند و به خاطر سادهسازی بیش از حد مورد انتقاد قرار میگیرند. کتاب «سپیدهدمان همهچیز: تاریخ جدید نوع بشر» اندکی متفاوت است و بهتر میتواند آزمون زمان را پشت سر بگذارد.
مارینا مازوکاتو و رزی کولینگتون در کتاب فریبکاری بزرگ، هشدار میدهند که تکیه بیش از حد به صنعت مشاوره به ضرر منافع عمومی است و موجب عدم انتقال دانش و پاسخگویی نهادها و دولتها میشود. نویسندگان با تمرکز بر مفهوم «ارزشآفرینی» که توسط مشاوران تبلیغ میشود، توضیح میدهند که این هدف همیشه با نیاز به حل مسائل مهمی مانند تغییرات اقلیمی همسو نیست. آنها با ارائه استدلالهای قانعکنندهای خواستار شفافیت بیشتر و احیای بخش عمومی هستند.
کتاب ارزش همهچیز به بررسی مفهوم «ارزش» در مکاتب نظری مختلف میپردازد. مازوکاتو با نگاهی التقاطی به اقتصاد، ساختار پیچیدهای از ارزشآفرینی فراتر از جنبههای ملموس آن ایجاد میکند. کتاب از طریق بحث درباره ارزش در سه بخش سازماندهی شده است: بخش مالی (که بازیگران آن از طریق تصاحب ارزش از سایر بخشها ثروتمند میشوند)، نوآوری (که مشخصهاش انباشت، نااطمینانی و جمعی بودن است)، و دولت. درک نقش دولت (که معمولاً بخش غیرمولد در نظر گرفته میشود) بهطرز قانعکنندهای به چالش کشیده میشود. این سازماندهی و همچنین تصمیم اولیه برای برجسته کردن این بخشها و توصیف آنها بهطور مشابهی به تأثیرات شومپیتر (تأکید بر نوآوری)، کینز (بحث در مورد نقش دولت)، و مارکس (نگرانیهای مربوط به توزیع) اشاره دارد.
اگر فکر میکنید که اقتصاددانان همیشه درگیر فرمولهای پیچیده هستند و از اندیشههای خلاقانه فاصله گرفتهاند، بهتر است نگاهی به مکتب اتریش بیندازید. اقتصاددانان این مکتب نیز درست مانند راهبانی که در صومعههای خود زندگی میکنند، با انجام «آزمایشهای فکری»به دنبال حل مسائل پیچیده اقتصادی هستند.مکتب اتریش معتقد است که میتوان حقیقت را تنها با تفکر بلند یافت. جالب است که این گروه بینشهای منحصربهفردی درباره برخی از مهمترین مسائل اقتصادی دوران ما دارند. برای اطلاع بیشتر از نحوه تکامل مکتب اتریشی اقتصاد و جایگاه آن در دنیای تفکر اقتصادی، ادامه مطلب را بخوانید.
انتشارات سنور با هدف تسهیل دسترسی گسترده به دانش و ادبیات، فعالیت خود را آغاز کرده است. ما معتقدیم که کتاب باید برای همه قابل دسترس باشد. به همین دلیل، با کاهش هزینههای تولید و توزیع، تلاش میکنیم تا کتابها را با قیمتی مناسبتر به دست مخاطبان برسانیم.