مارینا مازوکاتو و رزی کولینگتون در کتاب فریبکاری بزرگ، هشدار می‌دهند که تکیه بیش از حد به صنعت مشاوره به ضرر منافع عمومی است و موجب عدم انتقال دانش و پاسخگویی نهادها و دولت‌ها می‌شود. نویسندگان با تمرکز بر مفهوم «ارزش‌آفرینی» که توسط مشاوران تبلیغ می‌شود، توضیح می‌دهند که این هدف همیشه با نیاز به حل مسائل مهمی مانند تغییرات اقلیمی همسو نیست. آن‌ها با ارائه استدلال‌های قانع‌کننده‌ای خواستار شفافیت بیشتر و احیای بخش عمومی هستند.

موضوع اصلی کتاب این است که تکیه بیش از حد به مشاوران، به منافع عمومی آسیب می‌رساند و دولت‌ها را تضعیف کرده و دموکراسی را تهدید می‌کند. در سال ۲۰۲۱، ارزش صنعت مشاوره بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار بود، که رشدی نه‌برابری از سال ۱۹۹۹ نشان می‌دهد. نویسندگان بر این باورند که افزایش این وابستگی، پیامدهای منفی بسیاری به همراه دارد که نیاز به بررسی دقیق و تغییر این روند را ضروری می‌سازد.

مازوکاتو و کولینگتون از اصطلاح فریبکاری بزرگ برای اشاره به بزرگ‌ترین شرکت‌های مشاوره، حسابرسی و حسابداری مانند ای وای (Ernst & Young)، کی‌پی‌ام‌جی KPMG، پی‌دبلیوسی (PwC)، دیلویت (Deloitte)، مکنزی (McKinsey)، بی‌سی‌جی (Boston Consulting Group) و اکسنچر (Accenture) استفاده می‌کنند. نویسندگان نشان می‌دهند که چگونه مشاوره در دوره صنعتی‌سازی آغاز شد و به تدریج با ظهور آموزه‌های مدیریتی جدید طی دهه‌های بعد، محبوبیت و تأثیرگذاری خود را افزایش داد.

دوره‌های طلایی این صنعت با انتخاب راست‌گرایان عوام‌گرایی مانند مارگارت تاچر در بریتانیا (۱۹۷۹) و رونالد ریگان در ایالات متحده (۱۹۸۱) همزمان شد. در این دوران، تغییراتی بنیادین در نگرش‌های اقتصادی و اجتماعی رخ داد که موجب افزایش استفاده از شرکت‌های مشاوره مدیریتی شد. نویسندگان ادعا می‌کنند که برخلاف باور رایج که نئولیبرالیسم یعنی صرفاً کاهش هزینه‌های عمومی، درواقع می‌توان آن را به‌عنوان بازتخصیص هزینه‌های عمومی به سمت بازارهای آزاد تعریف کرد. در همین راستا، هزینه‌های عمومی برای مشاوره در بریتانیا بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰، چهل برابر شد.

یکی از نکات قابل توجه در این کتاب، نقد نویسندگان بر مفهوم «ایجاد ارزش» است که توسط مشاوران ارائه می‌شود. آن‌ها نشان می‌دهند که این ارزش همیشه مشخص نیست و بیشتر به برداشت مشتری بستگی دارد تا واقعیت. علاوه بر این، مشاوران اغلب قادر به انتقال دانش نیستند و در بسیاری از موارد، وعده‌هایشان را عملی نمی‌کنند. مثلا، پروژه ساخت یک بیمارستان در استکهلم که توسط مشاوران طراحی شده بود، نه‌تنها هزینه‌های برآوردشده را افزایش داد، بلکه مشکلات متعددی نیز در طول ساخت و بهره‌برداری آن به وجود آمد.

این کتاب همچنین به فقدان پاسخگویی مشاوران اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آن‌ها از طریق مشاوره‌های خود در کشورهای توسعه‌نیافته و حتی توسعه‌یافته به تقویت نهادهای غارتگرانه و غیرشفاف کمک کرده‌اند. نویسندگان با اشاره به مواردی مانند بحران بدهی پورتوریکو، نشان می‌دهند که چگونه مشاوران توانستند از شرایط نامطلوب اقتصادی و سیاسی بهره‌برداری کنند.

در بخش آخر کتاب، مازوکاتو و کولینگتون به نقش مشاوران در زمینه تغییرات اقلیمی می‌پردازند. آن‌ها توضیح می‌دهند که چگونه مشاوران با ارائه راه‌حل‌های ظاهری برای مسائل اقلیمی، همزمان به صنایع آلوده‌کننده و دولت‌ها مشاوره می‌دهند. این تناقض، نشان‌دهنده نیاز به بازنگری در نقش مشاوران در این حوزه است.

نویسندگان تأکید می‌کنند که دولت‌ها باید دوباره کنترل خود را بر فرآیندهای تصمیم‌گیری به دست گیرند و از وابستگی به مشاوران بکاهند. همچنین نیاز به شفافیت بیشتر و ایجاد ظرفیت‌های داخلی برای مقابله با چالش‌های آینده، به‌ویژه در زمینه تغییرات اقلیمی، از موضوعات مهم این کتاب است.

فریبکاری بزرگ، کتابی مهم و تاثیرگذار است که به نقد و بررسی صنعت مشاوره می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این صنعت با نفوذ در دولت‌ها و شرکت‌ها، توانایی‌های آن‌ها را تحلیل می‌برد. این کتاب برای کسانی که به دنبال درک بهتر نقش مشاوران در اقتصاد جهانی و تاثیرات آن‌ها بر سیاست و جامعه هستند، توصیه می‌شود.